१ लाख ९४ हजार वर्ष पुरानो मानव हड्डी इजरायलमा भेटियो

वैज्ञानिकहरूले इजरायलको गुफामा पन्ध्र वर्षअघि एक मानव अवशेष फेला पारेका थिए। प्रयोगशाला परीक्षणपछि जुन नतिजा सार्वजनिक भएको छ, त्यसले हाम्रो पुर्खाको सुरूआती बसाइसराइ इतिहास नै पुनर्लेखन गर्नुपर्नेछ।

वैज्ञानिक टोलीले सन् २००२ मा इजरायलको मिस्लिया गुफाभित्र उत्खनन् गर्ने क्रममा एउटा हड्डीजस्तो अवशेष फेला पारे। त्यो मान्छेको च्यापुको हड्डी हुनसक्ने उनीहरूको अनुमान रह्यो। झट्ट हेर्दा हजारौं वर्ष पुरानो देखिन्थ्यो।

उनीहरूले त्यो अवशेष विभिन्न देशका प्रयोगशालामा परीक्षण निम्ति लगे। थुप्रैचोटि ‘कार्बनडेटिङ’ गरे। यसको अन्तिम परिणाम बिहीबार सार्वजनिक भएको छ, जसअनुसार यो च्यापुको हाड १ लाख ७७ हजारदेखि १ लाख ९४ हजार वर्ष पुरानो भएको उनीहरूले अनुमान गरेका छन्।

यो अनुमान पुष्टि भए, अहिलेसम्म लेखिएको मानव स्थानान्तरण इतिहास पुनर्लेखन गर्नुपर्नेछ। मानव बसाइसराइ इतिहास अफ्रिकाबाट सुरु भएको मानिन्छ। वैज्ञानिकको यो खोजले हाम्रो इतिहासलाई ५० हजार वर्ष पछि धकेल्नेछ।

यसअघि इजरायलमा भेटिएका अवशेषले आधुनिक मानव इतिहास ९० हजारदेखि १ लाख २० हजार वर्षपहिले अफ्रिकाबाट सुरु भएको संकेत गरेका थिए। अहिले भेटिएको च्यापुको हाडले मानवशास्त्रीहरूको यो व्याख्या बदलिने भएको छ।

‘अफ्रिकाबाहिर आधुनिक मानवको सबभन्दा पुरानो अवशेष भेटिएको यो पहिलोपटक हुनसक्छ,’ विस्कनसिन विश्वविद्यालयका प्राग् ऐतिहासिक मानवशास्त्री जोन हक्सले भने। उनी यस अध्ययनमा सहभागी भने छैनन्।
खोजमा मान्छेको च्यापुको माथिल्लो हाड भेटिएको हो। यसमा ८ वटा दाँत छन्। सात वटा सामान्य दाँत छन् भने एउटा ‘कुकुर’ दाँत छ, जो अलिकति भाँचिएको देखिन्छ।