म्यानमारमा चिनियाँ स्वामित्वको केराको बगैंचाका माध्यमबाट शोषणलाई बढावा

सन् २००० को सुरुवातमा दक्षिणी चीनमा केरा खेती क्षेत्रमा बूम देखियो। सन् २००८ सम्म, कम आपूर्ति र बढ्दो मूल्यको साथ, फलफूल लगानीको बढ्दो लोकप्रिय लक्ष्य बनेको थियो र चीनभरि, साथै म्यानमार र लाओसमा केराको बगैंचाहरु तीव्र वृद्धि भएको थियो।

लाओस र म्यानमारका ग्रामीण क्षेत्रहरूमा चीनमा निर्यातको लागि केरा खेती गर्नु रोजगारीको प्रमुख माध्यम बनेको थियो। हजारौं स्थानीयहरू हजारौं हेक्टर जमिनमा फैलिएको व्यवसायमा कार्यरत छन्। प्लान इन्टरनेशनलको सन् २०१७ मा तयार पारेको रिपोर्ट अनुसार उत्तरी लाओसको बोकियो प्रान्तमा चिनियाँ स्वामित्वमा रहेको केराको बगैंचाले मात्र ११ हजार हेक्टरभन्दा बढी क्षेत्र ओगटेको छ र वार्षिक निर्यातमा सय मिलियन डलर बराबरको आम्दानी गर्छ।
यस क्षेत्रले सबै निर्यातको ९५ प्रतिशत हिस्सा ओगटेको छ। उही समयमा, एक मेकोङ क्षेत्र भूमि शासन रिपोर्टले बताएको छ कि सन् २०१९ मा उत्तरी म्यानमारको काचिन राज्यमा १७ हजार हेक्टर जमिन केराको बगैंचामा परिणत भएको अनुमान गरिएको थियो।

दक्षिणपूर्वी एसियाली देशहरूमा चिनियाँ स्वामित्वमा रहेका वृक्षारोपणहरूले टिस्यु, कल्चर केरा, रंगमा हरियो र सामान्य पहेंलो फलभन्दा ठूलो बनाउन चिनियाँ प्रविधि प्रयोग गर्छन्।

तर, चिनियाँ स्वामित्मा रहेका केरा बगैँचामा काम गर्नेहरुलाई शोषण गरिएको छ। तर, पनि उनीहरु यो काम रोज्न बाध्य छन्। अन्य क्षेत्रभन्दा पैसा राम्रो भएको कारण यो क्षेत्रमा प्रवेश गर्ने र पछि शोषणमा पर्ने गरेको गुनासाहरुमा वृद्धि भएको छ। अन्य बालीभन्दा केरा खेतीबाट राम्रो आम्दानी हुने गरेको छ। तर, कामदारहरुलाई भने शोषण गर्ने, पारिश्रमिक नदिनेलगायतका समस्याहरु देखिएका छन्।

चीनद्वारा सञ्चालित बगैंचालाई आफ्नो जग्गा भाडामा दिने जग्गाधनीहरूलाई केरा खेतीसँग सम्बन्धित धेरै कमजोरीहरू थाहा छ, तर अझै पनि आफ्नो जग्गा भाडामा दिन्छन्, वा कहिलेकाहीँ परम्परागत बालीको लागि सीमित बजार र उच्च भाडाको कारणले गर्दा त्यसो गर्दा धोका दिइन्छ। उनीहरुले केरा खेती गरिसकेपछि जग्गा धनीहरुलाई पनि त्यसवापतको भाडा नदिइएको पाइएको छ।

उनीहरुले विरोध गरेको अवस्थामा राति आएर आक्रमण गर्ने र हत्या गर्नेसम्मका घटनाहरु देखिएका छन्। अहिले चीन समर्थनमा रहेको सैन्य सरकारले पनि नागरिकका समस्यालाई बेवास्ता गरिरहेको छ। उसले चिनियाँ फाइदाका लागि विभिन्न परियोजनाहरु पनि सञ्चालन गरिरहेको छ।