कतै तपाईको पाचन प्रणाली कमजोर त छैन ? यी लक्षणबाट थाहा पाउनुहोस्

शरीरको गन्ध-जब हाम्रो पाचन यन्त्र खराब हुन्छ वा खाएको पच्दैन तब शरीरमा विषाक्त पदार्थ जम्मा हुन्छ। यस्तो कुरा कसरी पनि थाहा पाइन्छ भने, शरीर दुर्गन्धित हुन्छ। पसिना वा शरीरको कुनै भाग दुर्गन्धित हुन्छ। यसबाट बुझ्नुपर्छ, पाचन यन्त्र खराब छ।

छालाको समस्या: पाचन यन्त्र कमजोर हुँदै गएपछि त्यसको असर छालामा देखापर्छ। छालामा विभिन्न किसिमको समस्या देखापर्छ। पाचन यन्त्र राम्रो भएमा छालामा चमक देखिन्छ, दाग धब्बा देखिदैन, चाहुरिपन देखिदैन। तर, पाचन यन्त्र खराब भएपछि यी समस्याहरु एकमुष्ठ देखापर्छ।

सासको दुर्गन्ध: सास गन्हाउने समस्या धेरैको हुन्छ। मुख तथा दाँतको सरसफाई राम्ररी नगर्दा मुख गन्हाउँछ। तर, पेटको समस्याले पनि मुखमा दुर्गन्ध ल्याउँछ । यदि ब्रस गरेर वा मुखको सरसफाई गर्दा पनि सास गन्हाउँछ भने, पेट खराब छ।

कपाल झर्ने: कपाल झर्ने कारण त अनेक हुन्छ। तर, त्यसमध्ये एक हो पेटको खराबी पनि। जब पाचन यन्त्र खराब हुन्छ, शरीरलाई आवश्यक पोषकतत्वको अभाव हुन्छ । त्यसको असर कपालमा पनि पर्छ।

नङ कमजोर हुने: लामो समयसम्म पाचन यन्त्र खराब भएमा त्यसको असर शरीरका साथसाथै नङमा पनि पर्छ। जब पाचन यन्त्र खराब हुन्छ, शरीरको अपशिष्ट पदार्थ बाहिर निस्कन पाउँदैन । यसको कारण केही समस्या देखिन्छ। त्यसमध्ये नङ टुक्रिने, कमजोर हुने पनि एक हो।

कसरी राख्ने त पाचन यन्त्रलाई स्वस्थ ? पाचन यन्त्रलाई स्वस्थ राख्नका लागि खानपान, जीवनशैली सबै कुरामा ध्यान दिनुपर्छ। यदी पाचनयन्त्र बलियो भयो भने, जे जति खानेकुरा खाइन्छ राम्ररी पच्छ। ति खानेकुरामा भएको पोषक तत्व शरीरले ग्रहण गर्छ । शरीर स्वस्थ र तन्दुरुस्त हुन्छ। पाचन यन्त्र स्वस्थ एवं बलियो बनाउनका लागि सबैभन्दा मूख्यतः खानपानमा ध्यान दिनुपर्छ । गरिष्ठ भोजन गर्नु पाचन यन्त्रको लागि राम्रो हुँदैन। अर्थात मरमसला प्रयोग गरिएको, तेलमा तारिएको, मासुजन्य, दुधजन्य परिकार पेटको लागि बोझिलो बन्छ।

प्रशोधित खानेकुरा पनि पेटको लागि उपयुक्र हुँदैन। यस्ता खानेकुरा नियन्त्रण गर्नुपर्छ। सुपाच्य अर्थात सजिलै पचाउन सकिने खानेकुरा सेवन गर्नुपर्छ। सागपात, मुला, फलफूल जस्ता फाइबरयुक्त खानेकुराले पेटलाई सफा राख्छ। बलियो बनाउँछ। त्यस्तै पाचन यन्त्रलाई बलियो बनाउनका लागि शरीरलाई पनि सक्रिय राख्नुपर्छ। कतिपय व्यायाम तथा योगासनले पाचन यन्त्रलाई प्रत्यक्ष असर गर्छ।

खाने तालिका अनुसार ठीक-ठीक समयमा मात्र खाने गरौं। जतिपनि बेला खाइरहने बानीले पाचन यन्त्रमा असर गर्छ। खानेकुरा त्यतीमात्र खानुपर्छ, जति शरीरलाई आवश्यक छ। मीठो लाग्यो भन्दैमा अनावश्यक खानेकुरा खाएर पेट भारी हुन्छ। खाना खाएको बेला आरमसँग बस्नुहोस्। सहि मुद्रामा बस्नुहोस्। यसले तपाईको पाचन यन्त्रले ठीक ढंगले काम गर्छ।

फाचन फायरलाई उत्तेजित तुल्याउनुहोस्। अर्थात एक टुक्रा अदुवा लिनुहोस्, त्यसमा कागतीको रस मिसाउनुहोस्। थोरै नुन पनि हाल्नुहोस्। यसले तपाई जतिपनि गरिष्ठ एवं भारी भोजन गर्नुहुन्छ, सजिलै पच्छ। आर्युवेदका अनुसार पाचन क्रिया दुरुस्त राख्नका लागि सहि र नियमित दिनचर्या पालना गर्नुपर्छ। विशान नास्ता, मध्यन्ह भोजन र राती भोजन सहि समयमा गर्नुपर्छ। राती भोजन गरिसकेपछि तुरुन्तै सुत्नु हुँदैन। राती हल्का भोजन गर्नुहोस्। बिहान पौष्टिक खानेकुरा लिनुहोस्।