एउटा अनौठो शिव मन्दिर जहाँ शिवलिङ्गमा प्रसाद चढाउँदा जिउँदै गंगेटा(केकडा) चढाइन्छ ।आउनुहोस् दर्शन गरी जानौं यसको खास कारण…

भारत परम्पराको देश हो। देशका हरेक राज्य, हरेक क्षेत्र, हरेक धर्म र हरेक जातिको आ–आफ्नै परम्परा र फरक फरक रीतिरिवाज छन् । तर कहिलेकाहीँ केहि परम्परा र चलनहरू छन् जुन सुन्दा वा थाहा पाउँदा अचम्म लाग्छ। मानिसहरुको आस्थाको यस्तै एउटा अनौठो उदाहरण सूरतमा देखिएको छ । यहाँ श्मशान मन्दिरमा प्रसादको रूपमा जिउँदो केकडाहरू (गंगेटा) चढाइन्छ।

षडतिला एकादशीको खास महत्व

हामी गुजरातको सुरत सहरको बारेमा बताइरहेका छौँ जहाँ तपाईंले कहिल्यै कल्पना नगरेको कुरा देख्नुहुनेछ। नगरको उमरा गाउँमा रहेको रामनाथ घेला महादेव मन्दिरमा रहेको शिवलिंगमा भक्तजनले जिउँदै केकडा अर्पण गरेका छन् । यसका लागि शिव मन्दिरमा पनि ठूलो भीड जम्मा हुन्छ । तर, यो वर्षको एक दिन अर्थात् षडतिला एकादशीमा हुन्छ । यस दिन यहाँ अनौठो मेला लाग्ने गर्दछ ।

यसको कारण, जीवित केकडाहरू चढाउने गरिन्छ

षडतिला एकादशीका दिन रुंधनाथ महादेव मन्दिरमा भगवान शिवलाई फूलको मालाको सट्टा जिउँदो केकडा चढाउने चलन पुरानो हो । रुंधनाथ महादेव नामको मन्दिरमा यस दिन कुनै न कुनै शारीरिक रोगले पिडित मानिसहरु दर्शन गर्न आउने गर्दछन् । तर यहाँ प्रायः ती मानिसहरू आउँछन् जसलाई कानसँग सम्बन्धित रोग छ।

प्रसादसँगै हातमा केकडाहरू हुन्छन्

श्मशान मा हुने यस मेलामा बिरामी मात्र होइन, मृतकको अन्तिम कामनाका लागि आफूलाई मनपर्ने चीजहरू मात्र चढाइन्छ। उदाहरणका लागि, मृत्यु भएका व्यक्तिलाई बिडी, चुरोट, रक्सी पिउन मन लाग्ने वा अन्य कुनै पनि खानेकुरा बढी मन परेको भए मृतकका आफन्तले ती सबैलाई आजको दिन यहाँ चढाउने गर्छन् ।

यस बाहेक श्मशानको मन्दिरमा प्रसादको रूपमा जिउँदो केकडाहरू पनि चढाइन्छ। मन्दिरमा आउने भक्तजनको हातमा प्रसाद सामग्रीबाहेक केकडा मात्रै हुन्छ ।

साथै, यस मन्दिर नजिकैको श्मशान स्थलमा, मानिसहरूले आत्माको शान्तिको लागि प्रार्थना गर्छन्। यस दिन मृतकलाई मनपर्ने वस्तु अर्पण गर्नाले आत्माले शान्ति प्राप्त गर्ने जनविश्वास छ ।

श्मशान भूमिको कथा रामायण कालसँग सम्बन्धित छ

सुरतको रुंधनाथ शिव मन्दिरमा केकडा चढाउने चलन वर्षौं पुरानो हो । तर यसको पछाडि पनि एउटा रोचक कथा छ । रामनाथ घेला श्मसानका ट्रस्टी हरिश भाइ उमरीगरले यस श्मशान स्थलको कथा रामायण कालसँग सम्बन्धित रहेको बताउँछन् । उनका अनुसार भगवान श्रीराम चौध वर्षको वनवासमा रहँदा यहाँ भएर गएका थिए ।

यही ठाउँमा उनले पिता दशरथको मृत्युको खबर पाएका थिए, त्यसैले उनले यही स्थानमा पिण्डदान दिएर मोक्षको कामना गरे । प्राचीन कालमा मन्दिरको स्थानमा समुन्द्र बग्ने गर्दथ्यो, त्यसबेलादेखि यहाँ केकडा चढाउने चलन रहेको बताइएको छ ।

मृतकले मोक्ष प्राप्त गर्छन्
यसबारे रामनाथ घेला श्मशान मंदिर का ट्रस्टी हरिश भाइ उमरीगरले सुरतको यस रामनाथ घेला श्मशानको शिव मन्दिरमा दर्शन गर्न आउने भक्तजनहरूले शिवलिंगमा जिउँदो केकडा चढाउने मात्र होइन, शव दाहसंस्कार गर्ने भट्ठामा पनि त्यहाँ गएर पूजा गरेर चहलपहल चढाउने गर्छन् । यस श्मशान स्थलमा यस दिन मृतकलाई सबैभन्दा प्रिय वस्तु चढाइन्छ। यसो गर्दा मृतकको मोक्ष प्राप्त हुने जनविश्वास छ ।