चीनले सामना गरिरहेको अर्को कोभिड प्रकोप र चीनको खोपको प्रभावकारितामा प्रश्न

चिनियाँ अधिकारीहरूले कडा कदम चालेको भएता पनि देशमा कोविड केसहरूको वृद्धि चिन्ताजनक छ। बेइजिङलगायत धेरै प्रमुख सहरहरूले गम्भीर प्रकोपको सामना गरिरहेका छन्।

बेइजिङको चाओयाङ जिल्ला भित्रका अधिकांश व्यवसायहरू बन्द छन् र बासिन्दाहरूलाई केही दिन घरभित्रै बस्न आदेश दिइएको छ।

सन् २०२३ को शुरुवातमा, यो देश कोभिड संकटको चौथो वर्ष तर्फ अघि बढिरहेको छ र शून्य कोविडको यो कहिल्यै अन्त्य नहुने यात्रामा चीन बढिरहेको छ।

डब्ल्यूएचओले कोभिडको अन्त्य नजिकै छ भनी सुनिश्चित गर्न खोजे पनि चीनको सन्दर्भमा वास्तविकता फरक छ।

अहिले चीनमा ओमिक्रोन भेरियन्टहरू अघिल्लो सबभेरिएन्टहरू भन्दा धेरै संक्रामक पाइएका छन् र चिनियाँ अधिकारीहरूले कडा कदम चालेको भएपनि अचानक कोभिड केसहरु बृद्धि हुनुको कारण यही हो।

मुख्यतया चाओयाङ, चाङपिङ, हैदियान, फेंगताई र टोङझाउ जिल्लामा संक्रमण फैलिएको छ ।

यसरी फेरि कोभिड प्रकोप चीनमा सुरु हुनुको अर्को कारण देशमा भएको कमजोर खोप दर हो।

चीनमा ८० वर्ष र माथिका मानिसहरू मध्ये आधाले मात्र प्राथमिक खोपहरू पाएका छन्, तिनीहरूमध्ये २० प्रतिशत भन्दा कमले मात्र बूस्टर डोज पाएका छन्।

६० देखि ६९ उमेर समूहको ६० प्रतिशत भन्दा कमले मात्र पूर्ण रूपमा खोप लगाएका छन्।

के चीनको खोप विश्व स्वास्थ्य संगठन ले दाबी गरेजस्तो प्रभावकारी छैन ?

सन् २०२१ को मध्यमा, सीमित क्लिनिकल(परीक्षण डेटाको आधारमा, विश्व स्वास्थ्य संगठन ले कोरोनाभ्याक ५१ प्रतिशत र सिनोफार्म ७९ प्रतिशत लक्षणात्मक रोग रोक्न प्रभावकारी रहेको सुझाव दिँदै चीनको खोपहरूको आपतकालीन प्रयोगको लागि अनुमोदन गरेको थियो ।

यो विश्व स्वास्थ्य संगठनको सूचीकरणमा अक्सफोर्ड विश्वविद्यालयको एस्ट्राजेनेकाको भाइरल(भेक्टर भ्याक्सिनको लागि रिपोर्ट गरिएको ६३५ प्रभावकारितासँग बराबर थियो, तर फाइजर–बायोटेक र मोडर्नाद्वारा विकसित खोपहरूको ९०५ प्रभावकारिता र यी खोपहरुको उच्च प्रभावकारिताभन्दा चाँही निकै कम थियो।

बेइजिङस्थित कम्पनी सिनोभ्याक र बेइजिङको सरकारी स्वामित्वको सिनोफार्मले उत्पादन गरेको कोरोनाभ्याक नामक खोपहरू विश्वमा सबैभन्दा बढी प्रयोग हुने कोभिड–१९ विरुद्धका खोप हुन्।

परम्परागत रूपमा खोपहरू मृत वा कमजोर भाइरस अणुहरू हुन् जसले प्रतिरक्षा प्रणालीमा रक्षात्मक सेतो रक्त कोशिकाहरूलाई भाइरससँग बाँध्ने र यसलाई बेअसर गर्ने एन्टिबडीहरू सिर्जना गर्न ट्रिगर गर्दछ।

साइनोफार्मको को पनि कोभिड खोपमा निष्क्रिय कोरोनाभाइरसहरू छन् भन्ने कुरा पनि यस्तै एउटा उदाहरण हो।

अर्को विधि नोभाभक्सको COVID-19 खोपले प्रयोग गरेको थियो जुन भाइरसबाट पृथक प्रोटीन हो।

Pfizer, BioNTech र Moderna ले भाइरस आनुवंशिक सामग्री अर्थात mRNA प्रयोग गरेको छ, जसलाई उत्पादित अत्यधिक प्रभावकारी खोप मानिन्छ। AstraZeneca द्वारा भाइरल भेक्टरहरू प्रयोग गरिएको थियो

चीनको खोपमा भर पर्ने देशहरु फेरि कोभिडको अर्को प्रकोपको सामना गर्ने जोखिममा छन् ।

कोरोनाभ्याक र सिनोभ्याक प्रकारका खोपहरू कम शक्तिशाली देखिन्छ किनभने यसले धेरै भाइरल प्रोटिनहरू विरुद्ध प्रतिरक्षा प्रतिक्रियालाई ट्रिगर गर्दछ, अनुसन्धानकर्ताहरूले दावी गर्छन् ।

यसको विपरित, फाइजर–बायोएनटेक र मोडर्नाका mRNA र भाइरल-भेक्टर भ्याक्सिनहरूले स्पाइक प्रोटीनको प्रतिक्रियालाई लक्षित गर्दछ जहाँबाट यो मानव कोषहरूमा प्रवेश गर्दछ।

अधिकांश चिनियाँ खोप आयात गर्ने सेशेल्स र इन्डोनेसिया जस्ता देशहरू सुरक्षाको बारेमा चिन्तित थिए।

ओमिक्रोन भेरियन्टको द्रुत प्रसार एक प्रमुख कारक थियो, किनकि चिनियाँ स्वास्थ्य अधिकारीहरूले नै ओमिक्रोन विरुद्ध चिनियाँ खोपहरू प्रभावकारी नभएको स्वीकार गरिसकेका छन् ।

हङकङ युनिभर्सिटी ले मार्चमा प्रकाशित गरेको एउटा शोधपत्रमा हङकङमा दुईवटा शट लगाएपछि सङ्क्रमित भएका करिब ४ हजार ३०० व्यक्तिमाथि गरिएको अध्ययनले सिनोभ्याक भ्याक्सिन लगाइएका हरुमा गम्भीर लक्षण भएका व्यक्तिहरूको सङ्ख्या बढी भएको पाइएको थियो।

CanSino Biologics Inc चिनियाँ कम्पनीले एडेनोभाइरस भेक्टर प्रविधि प्रयोग गर्ने कन्भिडेसिया एयर नामको खोप विकास गरेको छ।

यो पहिलो सुई-रहित विकल्प हो । एमआरएनए टेक्नोलोजीबाट भ्याक्सिनको अपेक्षा पूरा नभएकोले चीनले अनुसन्धानलाई गति दिइरहेको छ।

२०२१ मा, टियांजिनमा आधारित बायोफार्मास्युटिकल कम्पनी, CanSino Biologics (CanSinoBIO) ले आफ्नो इन्ट्रामस्कुलर COVID-19 खोपको तेस्रो चरणको क्लिनिकल परीक्षण पूरा गर्‍यो, जसमा विश्वव्यापी रूपमा ४५,००० स्वयंसेवकहरू संलग्न थिए।

यो खोप पछि चीन, हंगेरी, पाकिस्तान, मलेसिया, अर्जेन्टिना र मेक्सिकोमा प्रयोगको लागि स्वीकृत भएको थियो।

स्मरण रहोस् चीनले कोभिड १९ को सुरुवातपछि विश्वका धेरै देशहरूमा, विशेष गरी कम आय भएका देशहरूमा कम प्रभावकारी खोपहरू बेचेर अरबौं डलर कमाएको थियो।

चीनका भ्याक्सिन निर्माताहरूले यी कम विकसित देशहरूमा सामान्यभन्दा बढी मूल्यमा खोप बिक्री गरेकोमा विभिन्न गुनासोहरू उठेका छन्।

यी विश्वव्यापी रूपमा वितरण गरिएका चिनियाँ खोपहरूको कम प्रभावकारिताले तिनीहरूमा निर्भर रहेका धेरै देशहरूमा लामो समयसम्म कोभिड १९ संक्रमण चलिरहेको छ।