विश्वमा मूल्य बढेसँगै भारतको गहुँको निर्यात बढेको छ

भारतीय व्यापारीहरूले हालैका दिनहरूमा आधा मिलियन टन गहुँ निर्यात गर्न सम्झौता गरेका छन्, र व्यापारीहरूले रेकर्ड(उच्च विश्वव्यापी मूल्यको फाइदा उठाउन थप सम्झौताहरू हस्ताक्षर गर्ने अपेक्षा गरिएको छ ।
युक्रेनमा रूसको आक्रमणले ब्ल्याक सी क्षेत्रबाट आपूर्ति अवरोधमा डर पैदा गरेको छ, जुन विश्वव्यापी गहुँ निर्यातको 30 % हो। यसले यस हप्ता विश्वव्यापी गहुँको मूल्य १४ वर्षकै उच्चमा पुगेको छ।

के भारत गहुँको प्रमुख निर्यातकको रूपमा उभिन सक्छ ?

गहुँको ठुलो स्टकका कारण यस बिन्दुमा भारत गहुँको एक मात्र प्रमुख विश्वव्यापी आपूर्तिकर्ता हो । विश्वव्यापी मूल्यमा आएको उछाल र डलरको तुलनामा भारतीय रुपैयाँमा आएको कीर्तिमानी गिरावटले पनि गहुँको निर्यातलाई भारतीय विक्रेताहरूका लागि आकर्षक बनाउँछ।
2022 मा गहुँको फसलले फेरि नयाँ शिखर मापन गर्नेछ, किसानहरूले अर्को महिनाबाट 111.32 मिलियन टन फसल गर्ने छन्, जुन अघिल्लो वर्षको 109.59 मिलियन थियो।

सरकारी गोदाममा १ करोड ३८ लाख टन लक्ष्यको तुलनामा कुल २८.२७ मिलियन टन गहुँ मौज्दात रहेको छ । अप्रिलबाट अर्को अन्न भित्राउने क्रममा, मे र जुनदेखि भारतीय अन्न भण्डारहरू ओभरफ्लो हुनेछन्।

किन भारतले पहिले आफ्नो ठूलो अधिशेषको बढी निर्यात गरेको छैन ?
2014 र 2015 मा खडेरीबाट सरकारलाई ठुलो असर परेको गहुँको स्टकले मद्दत गर्‍यो र प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीको प्रशासनलाई कोरोनाभाइरस तालाबन्दीमा निस्शुल्क अन्न वितरण गर्न सक्षम बनायो।

सरकारले किसानलाई दिने समर्थन वा ग्यारेन्टी मूल्यमा वार्षिक वृद्धिका कारण भारतले गहुँ निकासी गर्न संघर्ष गरिरहेको छ । त्यो वृद्धिले भारतीय गहुँलाई विश्वको मूल्यभन्दा महँगो बनायो, जसले विदेशी बजारमा भारतीय गहुँलाई कम प्रतिस्पर्धा गर्न सक्ने बनायो ।
तर १४ वर्षमा सबैभन्दा उच्च विश्वव्यापी गहुँको मूल्यको दुर्लभ अवस्था, कीर्तिमानी न्यून रुपैयाँ र रुसी र युक्रेनी गहुँलाई भारतीय निर्यातले पूर्ति गर्न खोज्ने कारण व्यापारीहरूको मागमा आएको वृद्धिले भारतबाट गहुँ निर्यातलाई आकर्षक बनाएको छ।