के चीनले लाओसलाई पनि आफ्नो डेट ट्र्यापमा पारिसकेको नै हो त ?

लाओसले तीव्र आर्थिक र वित्तीय संकटको सामना गरिरहेको छ र त्यहाँ चिनियाँ बेलआउट वा ऋण माफी बिना कुनै बाटो सम्भव छैन।सानो दक्षिणपूर्वी एसियाली देश लाओसमा विभिन्न चेतावनी संकेतहरू चम्किरहेका छन्। राष्ट्रिय मुद्रा, किप, अमेरिकी डलरको तुलनामा गत वर्षको तुलनामा यो समयको लगभग एक तिहाइ मूल्य गुमाएको छ। मुद्रास्फीति जुनमा २३% मा पुग्यो, जुन दशकमै उच्चतम स्तर हो। यसैबीच, भूपरिवेष्ठित देशका अधिकांशले इन्धन अभावको सामना गरिरहेका छन्।

लाओसले आफ्नो ऋण दायित्व तिर्ने पूर्वनिर्धारित समयावधि अझ तन्कने सम्भावना धेरै उच्च छ, अष्ट्रेलियाको न्यू साउथ वेल्स विश्वविद्यालयका एमेरिटस प्रोफेसर कार्ल थायर भन्छन्।वास्तवमा, देशको विदेशी ऋण 14 बिलियन अमेरिकी डलर, वा कुल गार्हस्थ्य उत्पादन (जीडीपी) को 88% भन्दा बढि बढेको छ। त्यो रकमको करिब आधा चीनलाई तिर्नु पर्ने छ, जसमा लाओ राज्यको $५.९ बिलियन चीन-लाओस रेलवेमा रहेको एक तिहाइ हिस्सा पनि समावेश छ ।ू

निस्सन्देह लाओसले आर्थिक र वित्तीय कठिनाइहरूको सामना गरिरहेको छ जुन ठूलो र चिन्ताजनक रूपमा गम्भीर छ, तर मलाई लाग्दैन कि चीनले लाओसलाई डिफल्ट हुन दिनेछ,ू टोकियो विश्वविद्यालयको ग्रेजुएट स्कूल अफ पब्लिक पोलिसीका प्राध्यापक र एक सदस्य तोशिरो निशिजावा भन्छन्। २०१८ र २०२० मा लाओ सरकारलाई सल्लाह दिने वित्तीय नीति टोलीमा पनि निशिजावा सामेल थिए। भू-आर्थिक कारकहरूले लाओसको पक्षमा त्यस्ता साधारण भविष्यवाणीहरू अवास्तविक बनाउँछन्,” निशिजावाले थपे।

लाओसको ऋण बेइजिङको लागि सानो छ। हार्वर्ड बिजनेस रिभ्युले २०२० मा अनुमान गरेको थियो कि “चिनियाँ राज्य र यसका सहायकहरूले विश्वभरका १५० भन्दा बढी देशहरूलाई प्रत्यक्ष ऋण र व्यापार क्रेडिटमा लगभग १.५ ट्रिलियन अमेरिकी डलर ऋण दिएका छन्।”केही आलोचकहरूका अनुसार बेइजिङले गरिब देशहरूलाई बिजुलीको गतिमा पूर्वाधार विकासको ठूलो प्रस्तावको फन्दामा पार्छ, ती राज्यहरूले ऋण तिर्न नसक्ने अवस्थामा मात्र प्रमुख राष्ट्रिय सम्पत्तिहरू कब्जा गर्न चीन अघि बढ्छ । श्रीलंकामा पनि त्यहि भएको हो र अब लाओस् पनि त्यसै बाटोमा अघि बढेको त हैन ?