चीनको अघोषित नाकाबन्दीले नेपालीको ज्यान लिन्छ, जिम्मेवार को ?

काठमाडौं – न्यूरोडका असल व्यापारीको छवि बनाएका स्वेत बराहा इन्टरप्राइजेजका सञ्चालक सुदर्शन घिमिरेले आत्महत्याको बाटो रोजेका छन् । उनले सेप्टेम्बर 6, 2022 मा आत्महत्या गरे।त्यसैगरी नेपाली बजारमा चिनियाँ सामान आयात र आपूर्तिमा संलग्न सिन्धुपाल्चोकका युवा उद्यमी हरेराम पौडेलले नेपाल–चीन सीमामा महिनौंसम्म सामान अड्किएपछि निराश भएर २०२० असोज १३ गते आत्महत्या गरेका थिए ।

यी दुबै व्यवसायी धेरै वर्षदेखि व्यवसायमा थिए र कोरोनाभाइरस महामारीको प्रकोप अघि राम्रो दिन देखेका थिए।उद्यमीहरू दोहोरो जालमा परेका थिए, उनीहरूका सामानहरू धेरै महिनादेखि सीमानामा परेका थिए र उनीहरूसँग ठूलो मात्रामा ऋण पनि थियो। एकातिर उनीहरू आर्थिक संकटबाट गुज्रिरहेका थिए भने अर्कोतिर बैंक तथा अन्य साहुले नियमित रूपमा किस्ता वा बक्यौता तिर्न माग गरिरहेका थिए ।

आफ्नो सामान बोकेका कन्टेनर लामो समयसम्म चीनको सीमामा अड्किएपछि आर्थिक कारोबार बिग्रिएपछि व्यवसायीले आत्महत्या गरेका हुन् । सन् २०१९ को डिसेम्बरमा चीनमा कोभिड–१९ को प्रकोप देखा परेपछि चीनको सीमानाकाबाट हुने नेपालको व्यापार प्रभावित भएको छ ।

नेपालले कुनै निर्णायक पहल नगरे पनि नेपाल सरकारले चीनसँग सीमा खोल्नका लागि पटकपटक बैठकहरू गरिसकेको छ । धेरै भेटघाट र छलफल भए पनि सीमाना पूर्णरुपमा दुई दिशाबाट सञ्चालन गर्ने सहमति भएपनि कार्यान्वयन हुन सकेको छैन ।

गत चैतमा तीन दिने नेपाल भ्रमणमा आएका चिनियाँ विदेशमन्त्री तथा स्टेट काउन्सिलर वाङ यीले दुवै उत्तरी बन्दरगाहबाट आयात–निर्यात सहज हुने गरी छिट्टै प्रबन्ध मिलाइने आश्वासन दिए । तर, अहिलेसम्म सीमाना खुकुलो भएको छैन ।
गत भदौमा चीन भ्रमणमा रहनुभएका नेपालका परराष्ट्रमन्त्री डा नारायण खड्काले पनि सीमाका विषयमा चीनसँग छलफल भइसकेको तर त्यो भ्रमण र भेटको नतिजा अहिलेसम्म फलदायी देखिएको छैन ।

त्यस्तै हाल चीनको राष्ट्रिय जन कांग्रेस स्थायी समितिका अध्यक्ष ली झान्सु नेपालको औपचारिक भ्रमणमा छन् ।दशैं, तिहारजस्ता ठूला चाडपर्वका बेला चीनबाट आयात हुने सामान नेपाल भित्रिन सक्ने गरी तातोपानी र रसुवागढी नाका लगायतका नेपाल–चीन सीमानाका नाका तत्काल खोल्न सहजीकरण गर्न नेपाली नेताहरुले पुनः चिनियाँ पक्षलाई आग्रह गरेका छन् । अरूहरू देशमा आउँदैछन्।

लीले नेपाल–चीन व्यापार घाटा कम गर्न र सीमा नाका खोल्न पहल गर्ने आश्वासन पनि दिए । नेपाल–चीन सीमानाका नाका खोल्ने धेरैपटक चिनियाँ नेताहरुले आश्वासन दिए पनि प्रतिवद्धता अनुसारको नतिजा देखिएको छैन । अब सीमाका विषयमा नेता ली झान्सुको नेपाल भ्रमण फलदायी हुन्छ कि हुँदैन त्यो हेर्न बाँकी छ ।