कन्फ्युसियस संस्थानहरू चिनियाँ प्रचार जारी राख्न रिबा्रन्डिगं गरियो

पूर्व राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पको नेतृत्वमा अमेरिकी प्रशासनले सन् २०२० मा अमेरिकामा कार्यरत ११८ कन्फ्युसियस इन्स्टिच्युट मध्ये १०४ शटडाउन गरेका थिए । नेशनल एसोसिएसन अफ स्कॉलर्स (NAS) को प्रतिवेदनले यी मध्ये, “कम्तीमा २८ ले आफ्नो कन्फ्युसियस इन्स्टिच्युटलाई समान कार्यक्रमको साथ प्रतिस्थापन गरेका छन् र कम्तिमा ५८ ले आफ्नो पूर्व कन्फ्युसियस संस्थानसँग घनिष्ठ सम्बन्ध कायम राखेका छन् भन्ने तथ्य उजागर गरेको छ ।

प्रतिवेदनमा भनिएको छ कि सीआईहरुलाई विवादास्पद चीन समर्थित भाषा र साँस्कृतिक प्रशिक्षण केन्द्रहरूका रुपमा रिब्रान्डिङ गरेर फेरि खोलिँदै छन्। यस्ता सीआई लाई विदेशी मिसन तोकिएपछि अमेरिकामा राज्य विभागहरुले कन्फ्युसियस संस्थानहरू बन्द गरेका थिए।

यस सम्बन्धमा अगस्ट १३, २०२० को आधिकारिक विज्ञप्तिमाराज्य विभागले कन्फ्युसियस इन्स्टिच्युट यूएस सेन्टर (CIUS),जुन अमेरिकी सीआईको वाशिंगटन डीसी-आधारित मुख्यालयको रूपमा सेवा गर्दछ, उक्त नेटवर्कले जनवादी गणतन्त्र चीनको विदेशी मिशनको रूपमा काम गर्ने स्पष्ट तथ्य दिइएको छ ।

विदेशी नियोगका रूपमा तोकिएका संस्थाहरूले अमेरिकामा हुने कोष, कर्मचारी, पाठ्यक्रम र गतिविधिहरू बारे अमेरिकी सरकारलाई रिपोर्ट पेश गर्नुपर्नेछ। २ लाख ५० हजार डलर भन्दा बढि का हरेक परियोजनाहरु अमेरिकी सरकारलाई रिपोर्ट गर्ने सीआईहरुलाई प्रत्यक्ष रुपमा निर्देशन दिइएको थियो । एट्लान्टिक पार, जुलाई २०२१ मा, रिपोर्टहरूले जर्मनीको शिक्षामन्त्रालयले देशका विश्वविद्यालयहरूलाई चिनियाँ भाषा र संस्कृतिमा पाठ्यक्रमहरू प्रदान सीआईसँगको सहकार्य अन्त्य गर्न आह्वान गरेको थियो ।

२००९ मा, उत्तरी क्यारोलिना राज्य विश्वविद्यालयमा दलाई लामालाई क्याम्पसमा बोल्न आमन्त्रित गर्ने योजना रद्द गरियो र योजनालाई रद्ध गर्नेमा क्याम्पसको सीआई बिभागको बिरोध को कारण थियो । दश वर्ष पछि, २०१९ मा, अमेरिकी रक्षा विभागले सीआई लाई होस्ट गर्ने विश्वविद्यालयहरूको लागि कोष प्रदान नगर्ने ठाडो आदेश जारी गरिदियो ।

एक वर्ष पहिले, विश्वव्यापी रूपमा बन्द हुने CI को बढ्दो संख्याको सामना गर्दै, चीनले संगठनलाई पुन: ब्रान्ड गर्न सुरु गर्यो । सन् २०२० मा जारी गरिएको बिज्ञप्ती अनुसार अब सीआई को ग्लोबल नेटवर्क हुनेछ जुन नयाँ स्थापना गरिएको गैर-सरकारी फाउन्डेसनद्वारा सञ्चालित हुनेछ।

जुलाई २०२० मा, चिनियाँ सरकारले सीआई अभिभावक विभाग, चिनियाँको कार्यालयलाई रिबा्रन्डिगं गर्दै भाषा परिषद् अन्तर्राष्ट्रिय, शिक्षा मन्त्रालयको लागि केन्द्रको रूपमा भाषा विनिमय र सहयोग (CLEC) स्थापना गर्यो । सीएलईसीले पनि छुट्टै संस्था गठन गरेको छ जस्लाई चाइनिज इन्टरनेशनल एजुकेशन फाउण्डेशन (CIEF) भनिन्छ र यस संस्थाले अब विश्वभरका सीआईको कोषको लागि तिनीहरूका धेरै प्रतिस्थापनहरूको निरीक्षण गर्दछन् ।

सीआई द्धारा फन्ड पाएका करिब ७० प्रतिशत अमेरिकी बिश्वविधालयहरुले अमेरिकी राज्य बिभागलाई स्पष्ट जानकारी नगराएका र सीआईको फन्डका लागि बिभिन्न गोप्य करारहरु ति विश्वबिधालयलहरुलाई हस्ताक्षर गराइएको पनि एक अनुसन्धानले पत्ता लगाएको छ । सन् २०१२ देखि सन् २०१८ सम्मा मात्रै करिब १५ अमेरिकी स्कुलहरुले १५ मिलियन डलर भन्दा बढि सीआई फन्ड अर्थात हनवन ग्रान्ट पाएको तथ्य छ तर सीआई फन्डका लागि गरिएको गोप्य संझौताका कारणहरुले ति स्कुलहरुले अमेरिकी राज्य बिभागलाई जानकारी गराउन सकेनन् ।

१०० वटा अमेरिकी स्कुलहरुमा गरिएको तठस्थ जाँचले ति स्कुलहरुको बैंक खाता र अन्य डिटेलहरु हेर्दा पछिल्ला एक दशक भित्र मात्र चीनको सीआई ले अमेरिकामा ११३ मिलियन भन्दा बढि गोप्य ग्रान्ट लगानी गरेको पाइएको थियो । चीनको रणनितिअनुसार बिदेशी बिधार्थी र संगठनहरुलाई प्रभाव पार्ने, सुचनाको चुहावट गर्ने र अमेरिका निकट देशहरुमा निगरानी गर्ने यस सीआई संगठनहरुको बन्द गर्ने आव्हान अमेरिका भित्र अमेरिका हेरिटेज संगठनले सुरु गर्यो । अहिले बिश्वभरि नै यी सीआईहरु बन्द भइरहेका छन् यद्धपी चीनको सरकार फेरि सीआई लाई नयाँ बा्रन्डका साथ बिश्वभर खटाउने योजनामा छ ।