चीनमा जन्मदर आयो ४० प्रतिशतले कमी, ‘विवाह नगर्ने, बच्चा पनि नजन्माउने’ भन्ने सिद्धान्त्को विकास हुँदै

बेइजिङ– चीनमा वर्षेनी जन्मदर ऋणात्मक हुँदै गएको छ । चाखलाग्दो कुरा के छ भने, विगत पाँच वर्षमा चीनमा जन्मदर ४० प्रतिशतले कमी आएको छ । सरकारी प्रक्षेपणमा २०२३ मा, नवजात शिशुहरूको दायरा ७० लाख देखि ८० लाख बीचको अनुमान गरिएको छ, जुन ८५ वर्षमा सबैभन्दा कम गणना हो ।

मुख्य भूमि ‘प्रतिरोध युद्ध’ को आठ वर्षको समयमा चीनमा ८० लाखभन्दा कम बच्चा जन्मेका थिए । गत वर्ष, २०२२ मा चीनमा कुल ९६ लाख बच्चाको जन्म भएको थियो, जुन ४२ वर्षमा सबै भन्दा कम थियो

यस वर्षको सुरुमा चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टीको राष्ट्रिय तथ्याङ्क ब्यूरोले सन् २०२१ को तथ्याङ्कको तुलनामा २०२२ मा ८,५०,००० ले जनसङ्ख्या घट्ने अनुमान गरेको प्रतिवेदन सार्वजनिक गरेको थियो ।

प्रतिवेदन अनुसार २०२२ मा नवजात शिशुको संख्या ९५ लाख हुने अनुमान गरिएको छ, जुन २०२१ मा भएको १ करोड माथि थियो । प्रति १,००० व्यक्तिमा जन्मदरमा पनि कमी आएको छ । जन्मदर ७ दशमलव ५२ रहेकोमा अहिले ६ दशमलव ७७ रहेको छ ।

उल्लेखनीय कुरा के छ भने चीनको समग्र प्रजनन दर, चीनको एक सन्तान नीतिको ढाँचा भित्र १९९१ देखि २०१७ को बीचमा एक महिलाले आफ्नो जीवनकालमा जन्माउने अपेक्षा गरिएको सन्तानको औसत संख्या १ दशमलव ६६ रहेको थियो । यद्यपि, यो दर २०२० मा १ दशमलव २८ मा रह्यो भने भने २०२१ मा १ दशमलव १५ मा आइपुगेको छ ।

पछिल्लो समय चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टी (सीसीपी)ले घट्दै गएको प्रतिक्रिया दिएको छ । जन्मदर नियन्त्रण उपायहरू खुकुलो भए पनि चीनको जनसङ्ख्या बढेको छैन बरु घटेको छ। सन् २०२० यता चीनमा नवजात शिशुको संख्या वार्षिक रूपमा घट्दै आएको छ । यस्तै, विवाह गर्नेको संख्यामा पनि क्रमिक कम हुँदै आएको छ ।

चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टीको सिभिल अफेयर्स ब्यूरोले २०२२ मा देशभर विवाह दर ५ दशमलव २ रहने प्रक्षेपण गरेको छ, जुन ४२ वर्षमा सबैभन्दा कम हो ।

चिनियाँका मिडियाले बच्चा जन्माउनको लागि मानिसहरूको अनिच्छामा योगदान पु¥याउने कारकहरू, किफायती क्षमता र अपर्याप्त बाल हेरचाह सुविधाहरू प्राथमिक चिन्ताको रूपमा देखा परेका कारकहरूको बारेमा छलफलमा संलग्न छन् ।

पछिल्ला केही वर्षहरूमा, मुख्य भूमि चीनको सामाजिक परिदृश्यमा गिरावट आएको छ, जसले लैङ्गिक असमानता, घर जग्गाको लागत वृद्धि र युवा पुस्ताका लागि रोजगारीका अवसरहरूमा चुनौतीहरू जस्ता समस्याहरू निम्त्याएको छ।

चिनियाँ युवा ‘फोर नो’ अवधारणामा केन्द्रित

घट्दो अर्थतन्त्र र बढ्दो बेरोजगारीको बीचमा, चिनियाँ युवाहरू ‘फोर नो’ अडानलाई अँगालेका छन् । युवाले पछिल्लो समय नगर्ने यी चार कुरा भनेको डेटिङ, विवाह, घर किन्ने वा बच्चा जन्माउने हो ।

नेशनल ब्युरो अफ स्ट्याटिस्टिक्सले चीनमा १६ देखि २४ वर्ष उमेर समूहका करिब ६० लाख व्यक्ति सक्रिय रूपमा रोजगारीको खोजीमा रहेको देखाएको तथ्यांक सार्वजनिक गरेको छ भने हालैका १ करोठ १६ लाख स्नातकहरू रोजगार बजारमा प्रवेश गर्ने तयारीमा रहेका छन् ।

थप रूपमा, तथ्याङ्कहरूले तिनीहरूको ३० को दशकमा मा जस्तै अवस्थामा पुगेका छन् । प्रतिवेदनले चीनको सहरी क्षेत्रमा १६ देखि २४ वर्ष उमेरका व्यक्तिहरूको बेरोजगारी दर २० दशमलव ८ प्रतिशतमा पुगेको देखाएको छ, जुन कम्युनिष्ट शासनको इतिहासमा सबेभन्दा बढी हो । प्रेम सम्बन्ध, विवाह, सम्पत्तिको स्वामित्व र पितृत्वबाट टाढा रहने कुरामा पछिल्लो समय चिनियाँ युवाको ध्यान तान्दै आएको छ ।

बेरोजगारीका लागि जिम्मेवार सरकारी नीतिहरू

यस मुद्दाको ठूलो हिस्सा सरकारको नीति र कार्यलाई श्रेय दिइएको छ । गत महिना जुलाई ११ मा प्रकाशित चाइनिज एकेडेमी अफ सोसल साइन्सेज इन्स्टिच्युट अफ फाइनान्स एण्ड बैंकिङको प्रतिवेदनअनुसार हालैका वर्षहरूमा सरकारी नियमहरूका कारण धेरै शिक्षित युवाहरू उपयुक्त रोजगारी पाउन सङ्घर्ष गरिरहेका छन् ।

यसबाहेक, चीनको श्रम बजारले उद्योगको सुधारबाट संचालित उल्लेखनीय परिवर्तनहरू अनुभव गरेको छ । आर्थिक बृद्धिमा मन्दी आउनुका साथै रोबोटको बढ्दो प्रयोगसँगै सेवा उद्योगमा महामारीको पछाडि परेको असर र कृत्रिम बुद्धिमत्ताले चीनको बेरोजगारी दरमा वृद्धि भएको छ ।

जनसङ्ख्या वृद्धि ऋणात्मक हुँदै जाने र युवा पुस्तामा व्याप्त नकारात्मक दृष्टिकोणलाई सम्बोधन गर्ने प्रयासमा सरकार र कम्युनिष्ट पार्टीले युवाहरूको आकांक्षा पूरा गर्न नसकेको स्थानीयको दाबी छ ।