आर्थिक मन्दीले चपेटामा परेको चीन थप आक्रामक हुन सक्ने आँकलन

बेइजिङ— चीनले अहिले सामना गरिरहेको आर्थिक सङ्कटले बेइजिङ थप आक्रामक बन्न सक्छ र ताइवानलाई लिएर अमेरिकासँग युद्धको जोखिम बढाएर क्षतिपूर्ति भरपाइ गर्न सक्ने डर पैदा भएको भ्वाइस अफ अमेरिकाले विज्ञहरूलाई उद्धृत गर्दै उल्लेख गरेको छ।

साथै, चीनको आर्थिक मन्दी–जुन सुस्त बृद्धि, डुब्दै निर्यात र बढ्दो नगरपालिका ऋण, बेरोजगारी र
मुद्रास्फीतिले स्पष्ट छ । यदि अन्य राष्ट्रहरूले चीनमा लगानी प्रतिबन्धमा अमेरिकी नेतृत्वलाई पछ्याए भने अझ खराब हुने अपेक्षा गरिएको छ।

सन् २०१५—१६ मा रणनीतिक योजनाका लागि रक्षा सचिवको विशेष सहायकको रूपमा काम गरेका हल ब्रान्ड्सले भने, ‘चीनले निकट अवधिमा थप आक्रामक रूपमा कार्य गर्न सक्छ । जसको सैन्य क्षमता परिपक्व भएको छ ।’

उनी अहिले हेनरी ए किसिङ्गर जोन्स हप्किन्स स्कूल अफ एडभान्स्ड इन्टरनेशनल स्टडीजमा ग्लोबल अफेयर्सका प्रतिष्ठित प्रोफेसर हुन् ।

यसैले ताईवानमा युद्धको खतरा, उदाहरणका लागि, यस दशकमा सबैभन्दा बढी छ । किनभने चीनसँग पहिले भन्दा धेरै सैन्य क्षमता हुनेछ, जसरी यो शिखरमा छ र संयुक्त राज्य अमेरिकाको सापेक्ष आर्थिक रूपमा गिरावट सुरु हुन्छ ।

ब्रान्डहरूले थप भने कि ऐतिहासिक रूपमा, उदाउँदो ठूला शक्तिहरू अझ आक्रामक भएका छन् जब तिनीहरूको अर्थव्यवस्था सुस्त र भू—राजनीतिक समस्याहरू बढ्दै गएको छ।

‘चीनले आज यी समस्याहरूको सामना गरिरहेको छ। चीनको अर्थतन्त्र सङ्घर्ष गर्दै जाँदा विश्वको प्रमुख शक्तिको रूपमा अमेरिकालाई उछिन्न गाह्रो हुनेछ,’ उनले थपे।

उल्लेखनीय रूपमा, राष्ट्रपति जो बाइडेनले बुधबार अमेरिकी भेन्चर क्यापिटल र निजी इक्विटी फर्महरूलाई अमेरिकी राष्ट्रिय सुरक्षालाई खतरामा पार्न सक्ने चीनको उन्नत प्रविधिहरूमा लगानी गर्न निषेध गर्ने कार्यकारी आदेशमा हस्ताक्षर गरे। चिनियाँ दूतावासका प्रवक्ता लिउ पेंग्युले बेइजिङ बाइडेनको कदमप्रति गहिरो चिन्तित छ।

यो सान्दर्भिक छ कि साना टापुहरूमा आफ्नो सार्वभौमिकताको व्यापक दावीलाई समर्थन गर्न र प्रयोग नगरिएको तेल र प्राकृतिक ग्याँसको समुद्रको विशाल भण्डार हो भनेर अनुमानित रूपमा आफ्नो नौसैनिक उपस्थिति प्रयोग गर्दै चीन दक्षिण चीन सागरमा बढ्दो आक्रामक भएको छ।

बेइजिङको दाबीले भियतनाम, फिलिपिन्स, ताइवान, मलेसिया र ब्रुनाईलगायत प्रतिस्पर्धी रिसाएका छन् । बेइजिङले ताइवान स्ट्रेटमा पनि आफ्नो सैन्य उपस्थिति बढाएको छ, जहाँ बेइजिङले आफ्नो क्षेत्र मान्ने ताइवानको स्वशासित टापुको बिरूद्ध चीनको आक्रामक अडानको सामना गर्न अमेरिकाले नेभिगेसनको स्वतन्त्रताको अभ्यास गरिरहेको छ।

उल्लेखनीय रूपमा, ताइवान स्ट्रेट र दक्षिण चीन सागर हुँदै खुला व्यापार मार्गहरू विश्वव्यापी अर्थतन्त्रको लागि महत्त्वपूर्ण मानिन्छ। विश्व व्यापारको २१ प्रतिशत हिस्सा ओगटेको ३ दशमलव ४ ट्रिलियन अमेरिकी डलरभन्दा बढीको सामान प्रत्येक वर्ष ताइवान स्ट्रेट हुँदै जाने अनुमान गरिएको छ। भ्वाइस अफ अमेरिका अनुसार ताइवानमा चिनियाँ आक्रमणले महत्त्वपूर्ण विश्वव्यापी व्यापार मार्ग बन्द हुन सक्छ।