उइघुर फिल्ममेकरद्वारा आफूलाई चीनका अधिकारीहरूले यातना दिएको दाबी

बेइजिङ एक उइघुर फिल्म निर्माताले सिनजियाङ प्रान्तमा हिरासतमा रहँदा उनलाई यातना दिइएको र झुटो बयान दिन बाध्य पारिएको आरोपलगाएका छन्।

३२ वर्षीय इक्राम नुरमेहमेट २७ अक्टोबरमा उरुम्की जनताको मध्यस्थ अदालतमा मुद्दा चलाउन उपस्थित थिए र उनलाई ‘आतंकवादी’ गतिविधिहरू आयोजना गरेको र ‘पूर्वी तुर्कस्तान पृथकतावादी’ समूहमा भाग लिएको आरोप लगाइएको गार्जियनले उल्लेख गरेको छ ।

चिनियाँ अधिकारीहरूले पूर्वी तुर्कस्तान इस्लामिक आन्दोलनलाई दोष लगाउँछन्, जसले सिन्जियाङमा स्वतन्त्रताको वकालत गरेको थियो । सन् १९९० को दशकको उत्तरार्धमा भएका शृङ्खलाबद्ध आतंकवादी हमलाहरूका लागि र यस्तै समूहहरूलाई पृथकतावादी खतराको रूपमा हेर्छन्।

आफ्नो काममा उइघुर नायकहरू चित्रण गर्नका लागि परिचित, नुरमेहमेटले छ वर्ष टर्कीमा फिल्म निर्माणको अध्ययनमा बिताए, जसलाई उनका समर्थकहरूले राज्य छानबिनको लक्ष्य बनाएको बताए।

‘मलाई २० दिनसम्म अँध्यारो कोठामा राखिएको थियो र शारीरिक यातना दिइयो’, नुरमेहमेटले सुनुवाइको क्रममा भने, ‘हिरासतमा रहँदा जबरजस्ती झुटो बयान दिन लगाइएको थियो।’ ‘म टर्कीमा हुँदा कुनै पनि आतंकवादी समूह वा कुनै राजनीतिक गतिविधिमा सामेल भएन’, उनले भने।

परीक्षणमा नुरमेहमेटकी श्रीमती, आमा र बुबा उपस्थित थिए, जसले उनलाई बेइजिङको उनको घरबाट पक्राउ गरेपछि र मेमा सिनजियांगमा उडाइएपछि भेट्न सकेनन्।

नुरमेहमेटलाई उनको कानुनी सल्लाहकारको छनोट अस्वीकार गरिएको छ र उनको नजिकका स्रोतहरूका अनुसार राज्यद्वारा नियुक्त वकिलले प्रतिनिधित्व गरिरहेका छन्। वकिलले परिवारका सदस्यहरूलाई आठ वर्षभन्दा बढी जेल सजायको अपेक्षा

ह्युमन राइट्स वाचको एसिया डिभिजनकी सहयोगी निर्देशक माया वाङले विशेष गरी सिनजियाङमा अभियुक्तले राजनीतिक आरोपको सामना गरिरहेको अवस्थामा यातनाको प्रयोगलाई ‘नियमित’ भनिन्। चिनियाँ कानूनमा यातना अन्तर्गत निकालिएको कुनै पनि स्वीकार परीक्षणमा बहिष्कार गरिनु पर्ने बताउने बहिष्करण खण्ड छ, तर यो नियम ूवास्तवमा व्यवहारमा काम गर्दैनू, उनले भनिन्।

गत वर्ष, उइघुरहरू संलग्न तीनवटा मुद्दाहरूमा राय जारी गरेको छ, जसलाई सबै अन्तर्राष्ट्रिय कानून अन्तर्गत मनमानी नजरबन्द र लागू बेपत्ताको शिकार मानिएको थियो।

उइघुर पृथकतावादीहरूले आयोजना गरेको कथित आतंकवादी हमलापछि चिनियाँ राज्यले सन् २०१४ मा सिन्जियाङमा आफ्नो स्ट्राइक हार्ड एन्टी टेररिज्म अभियान सुरु गरेको थियो।