पाकिस्तान: Covid-19 संकट व्यवस्थापनमा सबैभन्दा तल्लो तहमा

प्रधानमन्त्री इमरान खानको देशमा कोविड महामारीको सफलतापूर्वक व्यवस्थापन गर्ने धेरै प्रचार गरिएको सार्वजनिक प्रक्षेपणले ब्लुमबर्गको Covid-19 र्याङ्किङको साथ ठूलो झट्का सामना गर्‍यो, जसले पाकिस्तानलाई फेब्रुअरी महिनाको लागि 53 अर्थव्यवस्थाहरूको सूचीमा राख्यो।

UAE शीर्ष स्थानमा थियो किनकि यसले खोप लगाइएको यात्रा, सीमित मृत्युदर, आदि जस्ता धेरै गणनाहरूमा राम्रो प्रदर्शन गरेको छ। ओमिक्रोन तरंग कम हुँदै जाँदा, देशहरूले भाइरससँग बाँच्ने दृष्टिकोणमा आफ्नो परिवर्तनलाई गति दिइरहेको पाइएको छ। इस्लामाबादले अब महामारीलाई सम्हाल्न आफ्नो रणनीतिलाई पुन: व्यवस्थित गर्न आवश्यक छ।

इस्लामावादको श्रेणीमा गिरावट मुख्यतया कम खोप, खोप नगरिएका व्यक्तिहरूमा कडा प्रतिबन्ध र कमजोर स्वास्थ्य सेवा पूर्वाधारका कारण थियो। ब्लुमबर्गले ट्वीट गरेको छ, “पाकिस्तान अहिले महामारीको समयमा सबैभन्दा खराब ठाउँ भएको छ”, कोविड-19 को व्यवस्थापनमा सफलताको लागि पाकिस्तानी राष्ट्रवादीहरू दावीको विरोध गर्दै छन् ।

49.8 अंकले कोविड संकटसँग जुध्न रणनीति परिवर्तन गर्न इस्लामाबादको व्यवस्थापन र दक्षता योग्यताको अभाव देखाउँदछ, जसले आर्थिक गतिविधिहरूमा अवरोध उत्पन्न गर्दछ।

ऊर्जा मूल्यमा जारी स्पाइकसँग जोडिएको, इस्लामाबादले आफ्नो आर्थिक सुधारमा अगाडि कठिन कार्यको सामना गरिरहेको छ, जसले सत्तारुढ पाकिस्तान तहरीक-ए-इन्साफ (पीटीआई) सरकारको चुनावी प्रदर्शनलाई पनि असर गर्न सक्छ।

भ्याक्सिन सम्बन्धी कारकहरू र लकडाउन व्यवस्थापन बाहेक, रैंकिंगले विश्वव्यापी स्वास्थ्य कभरेज, मानव विकास सूचकांकका साथै लचिलोपनको लागि जीडीपी वृद्धि पूर्वानुमान जस्ता कारकहरूलाई पनि समावेश गरेको छ ।

तर, विगत एक वर्षमा र्‍याकिङ मिड पोइन्टभन्दा माथि नउठ्ने नौ देशमध्ये पाकिस्तान पनि परेको पाइएको छ ।
महामारीको प्रकोपसँगै, इस्लामाबादको स्वास्थ्य प्रणालीको कमजोरी आक्रमणमा परेको थियो। देशले धेरै समस्याहरूको सामना गर्यो, स्वास्थ्य सेवा प्रदायकहरूको संख्या मात्र होइन तर तिनीहरूको वितरण र शहरी केन्द्रहरूमा मात्र भएको उपस्थिती पनि प्रमुख कारक थियो । पाकिस्तानमा चिकित्सक अनुपात यस क्षेत्रको सबैभन्दा कम (०.९६/१०००) मध्ये एक हो र नर्स जनसंख्या अनुपात (०.४९/१०००) को मामलामा पनि त्यस्तै छ।

यसबाहेक, प्रान्तीय, जिल्ला र उप-जिल्ला स्तरहरूमा महामारीको यो विशाल परिमाणको व्यवस्थापन गर्न तालिम प्राप्त द्रुत प्रतिक्रिया टोलीहरू थिएनन्।
इस्लामावाद संयुक्त राष्ट्रको मानव विकास सूचकांक (HDI) मा पनि पछाडि छ।

सन् २०२० को एचडीआई र्याङ्किङमा देश १८९ देशहरूमध्ये १५४औँ स्थानमा थियो। 2019 को लागि पाकिस्तानको HDI मान 0.557 थियो – जसले देशलाई मध्यम मानव विकास श्रेणीमा राख्यो, जुन समूहको औसत (०.६३१) र दक्षिण एसियाली औसत (०.६४१) भन्दा कम छ। UNDP को अनुसार, पाकिस्तानी जनसंख्याको 38.3% बहु-आयामी गरिब (स्वास्थ्य, शिक्षा र जीवन स्तरको हिसाबले) रहेको छ ।